Opis przedmiotów fakultatywnych
Opis przedmiotów
II ROK - SEMESTR 4
CHEMIA W PRAKTYCE
W 30
Wykładowca: dr hab. Janusz Madaj, prof. UG
Otaczający nas świat zmienia się coraz szybciej i coraz chętniej sięga po zdobycze nowoczesnej chemii. Nawet chemikom trudno nadążyć za nowościami. Z drugiej strony bombardowani jesteśmy przez środki masowego przekazu różnymi informacjami dotyczącymi wykorzystania chemii w otaczającym nas świecie. W ramach tego wykładu studenci będą mogli zdobyć wiadomości pozwalające im łatwiej poruszać się w świecie handlowych ofert i reklam dotyczących naszego życia codziennego. Zdobyte wiadomości pozwolą im wyrobić sobie własną opinię i umożliwią krytyczne spojrzenie na informacje przedstawiane często przez pseudofachowców Program wykładu obejmuje: wybrane zagadnienia z chemii żywności - składniki odżywcze (cukry, białka i tłuszcze), barwniki naturalne i sztuczne, substancje wpływające na smak i zapach potraw, witaminy i minerały, konserwanty, składniki niechciane (alergeny, toksyny, niebezpieczne substancje powstające w procesie obróbki termicznej żywności oraz jej pakowania). Elementy chemii gospodarczej - detergenty i mydła, proszki do prania, folie i inne materiały używane do przechowywania żywności, zasadę działania prostych i bardziej zaawansowanych filtrów do wody. Pojawią się również informacje o kamieniach szlachetnych, materiałach wybuchowych i substancjach psychotropowych. Wykład będzie prezentował nietypowe aspekty chemiczne tych tematów.
Umiejętności i kompetencje: poznanie wiadomości pozwalających na wyrobienie sobie własnej opinii umożliwiającej krytyczne spojrzenie na informacje przedstawiane często w środkach masowego przekazu, podawanych w reklamach i przez pseudofachowców.
III ROK - SEMESTR 5
WŁAŚCIWOŚCI KWASOWO-ZASADOWE ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH
W 15
Wykładowca: dr hab. Beata Liberek, prof. UG
Teorie kwasowości i zasadowości. Czynniki wpływające na moc kwasów i zasad (elektroujemność atomu, rozmiar atomu, efekt indukcyjny, efekt mezomeryczny, efekt solwatacyjny i steryczny). Wpływ rozpuszczalnika na kwasowość i zasadowość. Wpływ grup funkcyjnych i miejsca ich przyłączenia na kwasowość i zasadowość. Szacowanie wartości pKa - równanie Hammetta. Właściwości kwasowo-zasadowe poszczególnych grup związków: alkanów, alkenów, alkinów, alkoholi, fenoli, tioalkoholi, tiofenoli, kwasów karboksylowych i sulfonowych, atomów wodoru α w aldehydach, ketonach, estrach, kwasach karboksylowych, amidach, amin i amidów, aminokwasów, węglowodanów, związków heterocyklicznych. Związki z dwoma grupami kwasowymi lub zasadowymi. Aniony jako sprzężone zasady. Uszeregowanie związków organicznych pod względem ich kwasowości i zasadowości. Przebieg reakcji kwasowo-zasadowych (kontrola termodynamiczna). Przykłady reakcji organicznych, w których istotne znaczenie odgrywa przekazanie protonu od kwasu do zasady. 1H NMR jako narzędzie do badania równowag kwasowo-zasadowych. Kwas w organizmie - działanie leków przeciwwrzodowych.
Umiejętności i kompetencje: oceny właściwości kwasowo-zasadowych poszczególnych grup związków organicznych.
PODSTAWY CHEMII WĘGLOWODANÓW
W 30
Wykładowca: dr hab. Janusz Madaj, prof. UG
Węglowodany należą do grupy związków szeroko rozpowszechnionych w naturze. Występują one w mikroorganizmach, roślinach jak i organizmach zwierzęcych. Przez wiele lat sądzono, że ich rola ogranicza się do funkcji budulcowych i zapasowych. Wyniki badań z ostatnich lat całkowicie zmieniają ten pogląd. Już teraz wiadomo, że ich rola jest znacznie bardziej zróżnicowana, m.in.: biorą udział w procesach komunikacji na poziomie komórkowym, są najprawdopodobniej odpowiedzialne za powstawanie przerzutów w chorobach nowotworowych czy wreszcie stanowią czynnik różnicujący grupy krwi. Jako ciekawostki można podać dwa skrajne przykłady roli związków cukrowych. Wielu z nas lato kojarzy się ze wspaniałym zapachem schnącego siana. Drugi, to czynnik zapobiegający zamarzaniu krwi niektórych ryb żyjących w polarnym środowisku. Oba te związki są pochodnymi cukrów. Współczesny chemik powinien posiąść przynajmniej podstawową wiedzę dotyczącą chemii węglowodanów.
W ramach wykładu prezentowane będą wiadomości dotyczące: cukrów prostych - budowa cząsteczki cukru prostego, nazewnictwo, zachowanie w roztworach wodnych o różnych wartościach pH, produkty redukcji i utleniania cukrów prostych, miód naturalny i sztuczny, syrop klonowy; podstawowych grup ochronnych stosowanych w preparatyce węglowodanów - glikozydy, O-glikozydy, S-glikozydy, glikozyloaminy (dawniej N-glikozydy), związki C-glikozydowe; oligosacharydów i polisacharydów - budowa, nazewnictwo, rola w naturze, produkcja i zastosowanie w przemyśle; glikokoniugatów - podstawowy podział, przykłady występowania i roli w naturze; smaku słodkiego i alternatywnych środków słodzących.
W ramach wykładu prezentowane będą wiadomości dotyczące: cukrów prostych - budowa cząsteczki cukru prostego, nazewnictwo, zachowanie w roztworach wodnych o różnych wartościach pH, produkty redukcji i utleniania cukrów prostych, miód naturalny i sztuczny, syrop klonowy; podstawowych grup ochronnych stosowanych w preparatyce węglowodanów - glikozydy, O-glikozydy, S-glikozydy, glikozyloaminy (dawniej N-glikozydy), związki C-glikozydowe; oligosacharydów i polisacharydów - budowa, nazewnictwo, rola w naturze, produkcja i zastosowanie w przemyśle; glikokoniugatów - podstawowy podział, przykłady występowania i roli w naturze; smaku słodkiego i alternatywnych środków słodzących.
Umiejętności i kompetencje: poznanie podstawowej wiedzy dotyczącej chemii węglowodanów, począwszy od budowy i nazewnictwa monosacharydów przez di- i oligosacharydy do polisacharydów; posługiwanie się wiedzą na temat podstawowych grup ochronnych stosowanych w preparatyce węglowodanów.
III ROK - SEMESTR 6
AKTYWNOŚĆ BIOLOGICZNA ORAZ SYNTEZA GLIKOPEPTYDÓW I ICH PREKURSORÓW
W 30
Wykładowcy: dr hab. Janusz Madaj, prof. UG i dr hab. Adam Prahl, prof. UG
Charakterystyka aminokwasów i cukrów, synteza peptydów, glikokoprotein i prostych związków cukrowych, charakterystyka metod służących do oczyszczania i identyfikacji biomolekuł (chromatografia, elektroforeza, spektroskopia IR, UV-VIS, NMR, spektrometria mas), rola i funkcje peptydów, białek, cukrów i glikokoprotein w organizmie, charakterystyka wybranych peptydów i cukrów.
Umiejętności i kompetencje: oceny i możliwości wykorzystania aminokwasów i węglowodanów jako związków biologicznie czynnych.